Nawierzchnie na placach zabaw i siłowniach plenerowych
Według przepisów Unii Europejskiej, oprócz zabawek i sprzętów, które spełniają odpowiednie normy bezpieczeństwa, nawierzchnie na wskazanych obiektach również muszą posiadać odpowiednie certyfikaty (normy PN-EN 1176 i PN-EN 1177). Tutaj wytyczną jest tzw. kryterium HIC (Head Injury Criterion), czyli maksymalna wysokość upadku, przy której uderzenie głową o podłoże nie jest groźne dla zdrowia użytkownika.
Same urządzenia posiadają parametry wysokości swobodnego upadku (WSU) i na ich podstawie, projektując plac zabaw, czy strefę ćwiczeń, można wyznaczyć strefę bezpieczeństwa dla danego urządzenia, czyli zasięg nawierzchni o odpowiednim parametrze HIC wokół elementu. Przykładowo dla urządzenie do 1,5 m wysokości strefa bezpieczeństwa powinna sięgać 1,5 m. W przypadku karuzeli strefa powinna wynosić 2 m licząc od krawędzi urządzenia.
Sama wartość WSU to nie wysokość całego urządzenia, a maksymalna wysokość z jakiej może dziecko spaść, np. górny podest.
Bezpiecznymi nawierzchniami mogą być trawniki, piasek, kora, wióry oraz coraz częściej – nawierzchnie syntetyczne.
Oczywiście na placach zabaw, siłowniach plenerowych nie można stosować materiałów twardych, tj. cegła, kostka brukowa, płyty chodnikowe itp.
1. Elastyczne nawierzchnie syntetyczne
Producenci sztucznych nawierzchni prześcigają się w pomysłach i produktach.
Wszystkie nawierzchnie bazują na podstawowych materiałach, czyli granulaty SBR, EPDM, syntetyczny kauczuk i kleje poliuretanowe. W zależności od wartości HIC urządzenia, należy stosować nawierzchnie o odpowiedniej grubości, od 25 mm dla wysokości 1 m do 90 mm dla wysokości 2,2 m.
Oprócz właściwych parametrów, nawierzchnie te są wodoprzepuszczalne, antypoślizgowe, odporne na wahania temperatur. Wystarczy je umyć wodą pod ciśnieniem, a możliwość zastosowania różnych kolorów i ciekawej frakcji dodatkowo pobudza wyobraźnię u dzieci.
Na rynku można znaleźć gotowe płyty EPDM i SBR, które układa się na utwardzonej powierzchni i łączy między sobą kołkami. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, płyty produkowane są w różnych wariantach grubości, aby zapewnić odpowiednią amortyzację przy różnych urządzeniach.
Oprócz płyt, dla urozmaicenia otoczenia można wprowadzić kolorową, gumową kostkę brukową. Wykonana jest z tego samego materiału co płyty, o tych samych właściwościach i dobrze skomponuje się jako odrębne przejścia lub obręby wokół placów.
Kolejnym materiałem jest elastyczna nawierzchnia wylewna (nawierzchnia poliuretanowa), która tworzy jednorodne nawierzchnie i łatwo można dzięki temu wykonać różnego rodzaju kolorowe wzory. Nawierzchnia tego typu składa się z granulatów SBR, EPDM i klejów poliuretanowych. Ma takie same właściwości jak wcześniej wspomniane płyty. Grubość wylewki można regulować na miejscu, według wartości HIC. Podbudowę pod materiał może stanowić kruszywo lub nieprzepuszczalne nawierzchnie z betonu lub asfaltu.
Wzory tworzone z nawierzchni wylewnej (fot. polidekor.pl)
2. Sztuczna trawa
Gotowa mata do przestrzeni, w których chcemy uzyskać naturalny wygląd otoczenia. Dostępne są maty o różnych grubościach w zależności od wartości HIC, która może wynosić nawet 3 m.
Podkład stanowi pianka polipropylenowa o różnej grubości, dopiero na nią nakłada się geowłókninę i sztuczną trawę. To rozwiązanie łatwe w montażu, materiał jest trwały i wodoprzepuszczalny. Sprawdzi się w każdej przestrzeni parków, przyleśnych atrakcji itp.
3. Trawa naturalna
Najtańszy materiał jako nawierzchnia na placach zabaw i miejsca do ćwiczeń. Ale czy, aby na pewno bezpieczne?
Tego typu nawierzchnia jest odpowiednia do 1 m krytycznej wysokości upadku. Intensywne wydeptywanie trawy może narazić użytkowników na potknięcia i ślizganie. Poza tym, o trawę trzeba odpowiednio i regularnie dbać, a w większości przypadków nie ma na to funduszy ani chętnych.
4. Piasek
Według przepisów wielkość ziarna powinna wynosić od 0,2 do 2 mm, bez cząstek pyłowych i iłowych. Grubość warstwy materiału zależy od krytycznej wysokości upadku. Minimalna grubość to 20 cm, a bezpieczna grubość piasku to 30 cm przy KWU do 3 m.
Minusem piaskowych podłoży jest to, że ciężko z nich usunąć zabrudzenia. Dodatkowo według ustawy, piasek należy wymieniać „co najmniej przed oraz w trakcie sezonu letniego, a także każdorazowo po stwierdzeniu w nim obecności widocznych zanieczyszczeń”. Piasek także łatwo się roznosi poza obręd zabaw i co jakiś czas trzeba go uzupełniać.
Pozytywnym aspektem jest to, że każde dziecko uwielbia zabawy z piaskiem i można na nim rysować różne wzory. Piasek to także bardzo tani materiał.
5. Kora, drewniane zrębki i wióry
Rzadko stosowany materiał ekologiczny na terenach do zabaw lub ćwiczeń.
Jest łatwo dostępny i tani, przy okazji stanowi dobrą amortyzację przy upadku. Grubość warstwy to minimum 20 cm, przy KWU nie większej niż 2 m, natomiast dla KWU do 3 m warstwa kory powinna wynosić 30 cm. Materiał nie roznosi się i nie rozsypuje, tak jak piasek.
Zrębki dostępne są w różnych kolorach, co jest dodatkowym atutem estetycznym. Niektórzy producenci zapewniają, że materiału nie trzeba wymieniać co roku, ale to zależy od osób gospodarujących danym terenem. Naturalne wióry i kora będą się szybciej rozkładać niż farbowane zrębki. Dodatkowo tego typu nawierzchnie mogą wolno schnąć po deszczu.
Przed przystąpieniem do wyboru nawierzchni na placach zabaw, czy innych miejscach rekreacji należy przeanalizować jakiego rodzaju sprzęty będą montowane oraz ich wartości KWU. Dodatkowo uwzględnijmy indywidualne czynniki każdego terenu.
