Pnącza w zieleni miejskiej
Pnącza to uniwersalne rośliny, które poprawiają jakość życia w mieście, podnoszą estetykę przestrzeni i wspierają lokalne ekosystemy. Te rośliny są barierą przed słońcem, wiatrem, deszczem i kurzem, oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń gazowych i mikropyłów, produkując przy tym tlen.
Ich wszechstronność sprawia, że mogą porastać różne obiekty, takie jak ściany, płoty, pergole czy drzewa, co pozwala im adaptować się do różnych środowisk. Ważne jest jednak, aby wybierać odpowiednie gatunki i zaplanować ich rozmieszczenie, uwzględniając lokalne warunki oraz potrzeby użytkowników przestrzeni. Pnącza charakteryzują się zdolnością do wzrostu w górę lub rozprzestrzeniania się na dużą odległość za pomocą różnorodnych mechanizmów czepnych- wąsy czepne, korzenie przybyszowe, przyssawki, pędy. Brak sztywnej łodygi i elastyczność pędów pozwala na łatwe prowadzenie roślin po podporach, płotach, ścianach.
Pnącza są jednymi z najbardziej dekoracyjnych roślin, które wnoszą wiele estetycznych korzyści do przestrzeni ogrodowych, miejskich i architektonicznych. Dzięki swojej różnorodności, mogą wzbogacać krajobraz i tworzyć wyjątkowe kompozycje.
Walory wizualne pnączy:
Ozdobne liście:
Dzięki gęstemu ulistnieniu tworzą efekt „zielonych ścian”, który ożywia przestrzeń i dodaje jej naturalnego uroku. Liście mogą być duże, drobne, klapowane, błyszczące lub matowe, wielobarwne co wprowadza różnorodność w krajobrazie.
Pnącza zimozielone:
- Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) – pnącze półzimozielone,
- Bluszcz pospolity (Hedera helix) – utrzymuje głęboką zieleń liści przez cały rok, świetnie radzi sobie jako roślina zadarniająca pod koronami drzew,
- Wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata) – zimozielone pnącze o kremowo-żółtych, rurkowatych kwiatach
Wielobarwne liście:
- Aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta) – liście najlepiej przebarwiają się gdy mają dobry dostęp do światła, na kolor zielono-biało-różowy,
- Bluszcz pospolity (Hedera helix) – odmiany o przebarwionych liściach ‘Profesor Seneta’ i ‘Goldheart’,
- Wiciokrzew japoński (Lonicera japonica) – odmiana ‘Aureoreticulata’ ma zielone liście o żółtym unerwieniu
Pnącza pięknie przebarwiające się jesienią:
- Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) – silnie rosnące pnącze, liście złożone z pięciu listków, jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatny,
- Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata) – liście pojedyncze, trójklapowe, jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatny,
- Winorośl japońska (Vitis coignetiae) – silnie rosnące pnącze, duże ciemnozielone liście (śr. 30 cm) jesienią przebarwiają się na szkarłatny kolor
Kolorowe i pachnące kwiaty
Niektóre gatunki pnączy wyróżniają się barwnymi kwiatami oraz niesamowitym zapachem, przyczyniają się tym do poprawy aspektu wizualnego przestrzeni.
- Wszystkie odmiany Powojników (Clematis) – charakteryzują się różnorodnością kolorów i kształtów kwiatów,
- Milin amerykański (Campsis radicans) – silnie rosnące pnącze o kwiatach żółtych, pomarańczowych lub czerwonych,
- Hortensja pnąca (Hydrangea anomala) – białe kwiaty zebrane w płaskim kwiatostanie, toleruje półcień, do podpór przyczepia się za pomocą korzeni,
- Wiciokrzew przewiercień (Lonicera caprifolium) – kwiaty rurkowate, kremowobiałe, intensywnie pachnące,
- Glicynia kwiecista (Wisteria floribunda) – silnie rosnące pnącze, piękne jasnofioletowe, groniaste kwiatostany, wymaga mocnych podpór
Dekoracyjne owoce
Pnącza posiadają dekoracyjne owoce, które bardzo często stanowią ozdobę zimą gdy spadną już liście. Wiele gatunków posiada jadalne owoce które stanowią pokarm dla zwierząt jak i ludzi.
- Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta) – bardzo smaczne owoce, w smaku i wyglądzie przypominają małe kiwi,
- Dławisz amerykański (Celastrus scandens) – silnie rosnące pnącze, jego żółto-czerwone owoce utrzymują się na roślinie do późnej zimy,
- Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) – owocostany przypominające szyszki, pnącze bardzo łatwo się rozrasta,
- Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) – czerwone owoce pojawiające się jesienią posiadają właściwości lecznicze,
- Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) – duże, jasnofioletowe, walcowate owoce, w smaku przypominają melon,
- Wszystkie odmiany Powojników (Clematis) – w zimie roślinę zdobią pierzasto owłosione owoce
Pnącza są najbardziej wartościowymi roślinami w zieleni publicznej, ożywiają betonowe, surowe krajobrazy miast. Ich różnorodny wygląd, uniwersalne zastosowanie oraz łatwość w uprawie sprawia, że pełnią następujące funkcję:
- Maskują nieestetyczne elementy miasta
- Zastosowanie pnączy do osłonięcia nieestetycznych budynków, garaży, magazynów, wiat śmietnikowych, ogrodzeń poprawi aspekt wizualny miejsca – chmiel zwyczajny, powojniki
- Porastają mury i ściany budynków
- Pnącza zajmują stosunkowo mało miejsca, ponieważ porastają głównie powierzchnie pionowe, takie jak ściany, mury, metalowe bądź drewniane konstrukcję co jest niezwykle cenne w mieście, gdzie jest mało terenów zielonych. Pnącza rosną szybko, tworząc zielone ściany, poprawiając aspekt wizualny jak i biologiczny miejsca. Pnącza porastające ściany zacieniają i chłodzą budynek latem, a zimą ograniczają przed utratą ciepła. Pnączy nie należy stosować na starych, popękanych budynkach, ponieważ korzenie i pędy mogą wciskać się w pęknięcia i powiększać szpary w murze – winobluszcz trójklapowy, bluszcz pospolity
- Tworzą szczelne żywopłoty i osłony chroniące przed zanieczyszczeniami i hałasem
- Szybko rosnące pnącza można wykorzystać w celu stworzenia szczelnego żywopłotu chroniącego przed hałasem spowodowanym ruchem pieszym i kołowym, zanieczyszczeniami powietrza oraz nasłonecznieniem. Żywopłot z pnącza zapewnia prywatność osłaniając przed wzrokiem innych ludzi – dławisz amerykański, milin amerykański
- Szybko pokrywają konstrukcje, dając cień
- W porównaniu do drzew, pnącza szybciej zapewniają schronienie przed słońcem porastając konstrukcję, altanę bądź trejaż. Jest to idealne rozwiązanie do nowo powstałych osiedli, skwerów, parków gdzie roślinność jest stosunkowo młoda i nie zapewnia wystarczającej osłony w gorące, letnie dni – glicynia kwiecista, winobluszcz pięciolistkowy
- Poprawiają mikroklimat i oczyszczają powietrze
- Za sprawą dużej masy liściowej, pnącza pochłaniają duże ilości zanieczyszczeń, przy tym produkują tlen oraz podnoszą wilgotność powietrza – winorośl japońska, winobluszcz pięciolistkowy,
- Zastępują trawnik
- W miejscach mało nasłonecznionych i na glebie ubogiej w składniki odżywcze, zwłaszcza pod koronami dużych drzew, świetnym rozwiązaniem dla trawnika jest zastosowanie pnączy, które pokryją teren. To rozwiązanie ułatwia pielęgnację oraz zapobiega rozwojowi chwastów – bluszcz pospolity
- Chronią glebę
- Pnącza stosowane są przy umacnianiu skarp i zapobieganiu erozji- bluszcz pospolity, winobluszcz pięciolistkowy
- Są ostoją dla owadów i małych ptaków
- Pnącza są często ostoją dla owadów i małych ptaków, które wśród pędów wiją swoje gniazda. Dodatkowo owoce i kwiaty stanowią pokarm dla tych małych organizmów – dławisz amerykański, wiciokrzew przewiercień
Jeśli interesuję Cię projekt ogrodu skontaktuj się z nami klikając w link https://gardenrangers.pl/kontakt/.
